Rembrandt van Rijn Kimdir? Rembrandt ‘ın Hayatı ve Eserleri

Rembrandt van Rijn ’in aslında Rönesans döneminin İtalyan sanatçılarıyla bir husumeti yoktu ama yine de ismini çok iyi bildiğimiz bu ressamların etkisinde kalmadan çalışmayı başardı. Raffaelo ’yu görmezlikten gelirdi, Leonardo ’ya burun kıvırır ve Michelangelo ’nun o kaçılmaz etkisinden kaçmayı başarır, öyle resim yapardı.

Bu dev isimlerle illa ki bir ortak yönü yok muydu diye sorarsanız? Var.

Eserlerini tıpkı onlar gibi sadece adıyla imzalardı. Şimdi size garip gelmeyebilir ama o dönem için bu bir özgüven meselesiydi. Fakat Rembrandt van Rijn sahip olduğu egonun altını dolduran bir isimdi. Bu yüzden bu özgüven Rembrandt ’ta sakil durmuyordu.

Dramatik anlatımları ve güçlü portreleriyle on yedinci yüzyıl sanat izleyicilerini etkiliyordu. Çağdaş estetik anlayışı ile Felemenk zevklerini harmanlamayı çok iyi kotarıyordu. Hüzünlü sonları sevmeyenler için acıklı bir yazı olabilir lakin sonu kötü bitse de bahsedeceğimiz yaşam gerçekten anlatmaya ve bilmeye layık bir yaşam.

Rembrandt van Rijn Kimdir? (15 Temmuz 1606 – 4 Ekim 1669)

Rembrandt van Rijn ‘in Hayatı ve Eserleri

Rembrandt van Rijn, bir değirmenci ailesi olan Leiden ’li van Rijn ’lerin dokuz çocuğundan sekizincisidir. Rembrandt, on dört yaşında Leiden Üniversitesine gidecek kadar zeki bir çocuktu. Ama Rembrandt ’ın üniversiteye gitmek dışında başka hevesleri de vardı. 1620 yılının ilk günlerinde bir ressama çıraklık yapmaya başladı.

Eğitimini tamamladıktan sonra, o zamanın metropollerinden olan Amsterdam ’a gitti. Amsterdam, kürk tüccarlarının, baharat ihracatçılarının ve köle simsarlarının işlerini yürüttüğü bir şehirdi. Ekonomik durumun çok iyi olduğu şehir halkı sanat zevkini kendilerinin ve ailelerinin portrelerini yaptırarak tatmin ediyorlardı. Bu yoğun talep tabi ki birçok ressamın bu şehirde toplanmasına neden oldu. Amsterdam ’da ressam açısından bir borsa oluşmuştu ve kıyasıya bir rekabet mevcuttu.

The Anatomy Lessons of Dr. Tulp / Dr. Tulp ’un Anatomi Dersi’nde Tablosu

Bunca ressam arasında Rembrandt, müşterilerin sadece görünüşlerini güzel yakalamakla kalmayıp, kişiliklerini de ortaya koyduğu portreler yaparak fark yaratmayı başardı.

En tanımış eserlerinden biri olan The Anatomy Lessons of Dr. Tulp / Dr. Tulp ’un Anatomi Dersi’nde  Rembrandt doktorun, kol tendonlarını anlatırken diğer cerrahların onu büyülenmiş şekilde dinlerken ve bütün dikkatlerini kadavraya yönelmiş biçimde aktarmıştır.

The Anatomy Lessons of Dr. Tulp / Dr. Tulp ’un Anatomi Dersi’nde

Toplu portreler o dönem için çok revaçta olan bir türdü. Aynı aileden, aynı meslek grubundan kişiler evlerinde ya da kurdukları kulüplerde sergilemek için bu eserleri talep ediyorlardı.

Revaçta olan başka eserler, tabi ki ahlak dersi içeren, İncil ’den alınma, tarihi ya da mitolojik konuları ortaya koyan eserlerdi. Rembrandt burada da farkını ortaya koyarak kompozisyonları sadeleştirdi. Dış unsurları mümkün olduğunca eleyerek eserler ortaya koydu.

1630 ’lu yıllar Rembrandt van Rijn ’in yıllarıydı. Siparişlerin ardı arkası kesilmiyordu. Resim sanatına gönül vermiş gençler öğrencisi olabilmek için sıraya girmişti. O yıllarda herhangi bir ekonomik sıkıntı yaşamıyordu Rembrandt. 1634 yılında zengin sayılabilecek Saskia Uylenburgh ile evlendiğinde ise işler daha da iyileşti.

Portrait of Saskia van Uylenburgh, 1633–1634 – Rembrandt van Rijn

Evlendikten sonra karısının çeşitli eskizlerini ve portrelerini yaptı. Karısını kendisi olarak, Romalı tanrıça Flora olarak ve belki size tuhaf gelecek ama İncil ’de bahsi geçen pişmanlık içerisinde oğlunun dizinde oturan bir fahişe olarak tasvir etti. Saskia ’nın getirdiği ilhama ve hızla yükselen şöhretine güvenerek büyük bir ev için ipoteğe girdi.

Night Watch / Gece Devriyesi Tablosu

Bu arada Rembrandt bir Amsterdam Milis Birliğinin toplu portresini yapmak için sipariş aldı. Hollanda şehirlerini o zamanlar bu birlikler koruyorlardı. Bu milis birlikler Felemenk bağımsızlığını ve gururunu simgeliyordu.

1641 yılında Amsterdam ’ın altı milis birliği yeni karargah binasında sergilemek için portre siparişi verdiler. Rembrandt ’tan Yüzbaşı Frans Banning Cocq ’un birliğinin portresinin yapılması istendi. Rembrandt ’ın yaptığı toplu portre diğerlerinde gece ile gündüzün birbirinden ayrıldığı kadar ayrılıyordu.

İşte bu fark Rembrandt ‘ın  Night Watch/ Gece Devriyesi isimli tablosunu ortaya çıkardı. Tablo o kadar canlı ve farklıydı ki ve o kadar yüksek aksiyon içeriyordu ki, Yüzbaşının yaptığı el hareketi sadece tablodaki tasvir edilen figürleri değil izleyenleri harekete geçirecek kadar canlıydı. Davulcu davul çalar, bayraktar bayrağı kaldırır, askerler de tüfeklerini ve mızraklarını kaldırır.

NOT: Aslında Night Watch/ Gece Devriyesi ismi esere sonradan verilmiştir. Bu isim o dönem için çok saçma olabilirdi. Çünkü Amsterdam ’da geceleri devriye yapılmazdı. O dönemde bu resmin adı “Yüzbaşı Frans Cocq’un Birliği” idi. Peki neden bu isim konuldu ? Çünkü resim ortaya çıktığında yılların getirdiği tahribat resmin bir gece sahnesi olduğunu düşündürdü. Bu yüzden bu isim uygun görüldü.

Müşteriler durağan sıradan bir tablo beklerken, karşılarında bu aksiyon dolu eseri görünce hayranlıklarını gizleyemediler.

Night Watch/ Gece Devriyesi (Yüzbaşı Frans Cocq’un Birliği) – Rembrandt van Rijn

Karmaşık Bir Aşk Hayatı

Bu büyük zaferi ağız tadıyla kutlayamadı Rembrandt çünkü karısı Saskia verem olmuştu. 1642 yılında daha henüz bir yaşını doldurmamış Titus adlı bir erkek bebekle beraber Rembrandt ’ı geride bırakarak bu dünyaya veda etti Saskia.

Rembrandt van Rijn, karısının hatırasına sadık kalmaya çalıştı. Fakat ev işlerinden sorumlu olan Geetge Diricx ’in varlığının pek baştan çıkarıcı oldu.

Rembrandt ile birkaç yıl içinde sevgili oldular. Bu ilişki sırasında ev hanımlığına terfi eden Geetge ’nin eve aldığı hizmetçi güzel Hendrickje Stoffels ‘in Rambrandt ile ilişkisi ortaya çıktı. Hamile olan Hendrickje ahlaksızlık gerekçesiyle kilise meclisi önüne çıktı ve evin hanımı Geetge tarafından kendisine yol verildi.

Rembrandt van Rijn: Gözden Düşen, Parasız Bir Ressam

Karısının ölümünden sonra berbat bir on yıl geçiren Rembrandt sanat zevklerinin değişmesiyle artık gözden düşmüş bir ressamdı.

Ekonomik olarak sıkıntıya düşen ressam ipoteği ödeyemeyince, Amsterdamlı iş adamlarından kişisel borçlar aldı. Mallarından bir kısmını sattı, ama yine de bu para borçlarını kapatmaya yetmedi.

İflas eden Rembrandt, maliye müfettişleri eşyalarının envanterini çıkarıp, alacaklıların parasını alması için satarken bir köşede oturup onları izlemek zorunda kaldı. Borçlara karşılık olarak evini de satmak zorunda kalan Rembrandt, ailesiyle beraber çok cazip olmayan bir mahallede küçük bir eve taşınmak zorunda kaldı.

The Conspiracy of Claudius Civilis / Claudius Civilis Yönetiminde Batavyalılar Tablosu

Hiçbir şeyi kalmayan Rembrandt ’ın elinde kalan tek şey kendine olan güveniydi.

Tek ve büyük bir kumarla her şeyi geri alabileceğine olan inancı sarsılmamıştır. Bu fırsat karşısına 1661 yılında, yeni yapılan belediye binası için kentten bir resim siparişi aldı. Resmin konusu Felemenklerin ataları olarak kabul ettikleri bir Germen kabilesi olan Batavyalılar ’ın Roma baskısına karşı isyan ettikleri ve bu isyan ilan ettikleri şölenin resmedilmesiydi.

İşte The Conspiracy of Claudius Civilis / Claudius Civilis Yönetiminde Batavyalılar ’ın Komplosu resmi böyle ortaya çıktı.

Rembrandt van Rijn yine kendi stilini konuşturmuş, Gece Devriyesi (Night Watch) ‘nde olduğu gibi beklenenden farklı bir resimle kendi atalarını nazik ve ilham verici insanlar yerine barbarlar gibi tasvir etmişti. Rembrendt ’ın kumarı bu kez tutmadı. Yetkililer atalarının Rembrandt ’ın tasvirinde olduğu gibi göründüklerini düşünmüyorlardı. Resmin asılı olduğu yerden indirilmesine karar verildi.

The Conspiracy of Claudius Civilis / Claudius Civilis Yönetiminde Batavyalılar – Rembrandt van Rijn

Rembrandt van Rijn ’in Ölümü

1660 ’lı yıllar Avrupa için korkunç yıllardı. Veba ve ölüm kol geziyordu.

Hastalık 1662 yılında karısı Hendrickje ’nin canını aldı. Daha sonra sanat simsarı ve babasının resimlerinin tanıtımını ve ticaretini yapan oğlu Titus evlenmesinden sekiz ay sonra, 1668 yılında hayatını kaybetti.

Rembrandt acı dolu yıllara rağmen en güzel eserlerini bu yıllarda verdi. 4 Ekim 1669 ’da hayatını kaybetti.

Rembrandt öldükten sonra kendisi ve eserleri uzun süre “bayağı” denilerek eleştirmenler tarafından yerden yere vuruldu. Ve zamanla göz ardı edildi. 19 yüzyıla gelindiğinde onu yeniden keşfedenler ise Empresyonistler ve post-empresyonistler oldu. Onun boyama tekniğine hayran kaldılar.

Kulağı Kesik Çılgın Ressam Van Gogh, onun son dönem eserlerinden biri olan Yahudi Gelini (The Jewish Bride) şöyle demiştir:

 “Elimde sadece bir kuru ekmek ile bu resmin önünde on gün geçirebilseydim, hayatımın on yılını memnuniyetle verirdim.”

Yahudi Gelini (The Jewish Bride) – Rembrandt van Rijn – 1665

Not: Rembrandt hayatı boyunca kendi portrelerine karşı şaşırtıcı derecede düşkün bir insan oldu. Kendisinin seksenden fazla portresini ve gravürünü yaptı.

Aged 51/51 Yaş Tablosu

Rembrandt van Rijn ‘in birbirinden güzel eserlerini ve 50.000 ‘den fazla dünyaca ünlü sanat eserini yüksek çözünürlükte görüntüleyebileceğiniz ve indirebileceğiniz internet sitesi, Chicago Sanat Enstitüsü (AIC) tarafından ücretsiz kullanıma açıldı. İnternet sitesine buradan ulaşabilir ve ilgi duyduğunuz ressamların sanat eserlerini inceleyebilirsiniz.