Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

Tüm zamanların en çok bilinen tabloları listesi yapsaydınız, hangi eserleri ilk sıralara yazardınız? Şüphesiz büyük çoğunluğumuz ilk sıraya Leonardo da Vinci ’nin Monalisa ‘sını yazardı. İkinci sırada ise Edvard Munch ‘un Çığlık (The Scream) tablosu olurdu muhtemelen. Hani şu turuncu ve mavi renk tonları içerisinde, kafatasına benzer başını iki elinin arasına almış, oval şeklindeki ağzı açık olan o enteresan figürden bahsediyoruz. İsmini bilmeseniz dahi şimdi resmi hatırladınız değil mi?

Eserlerinde duyguları çok iyi ifade etmesiyle tanınan Edvard Munch, “Çığlık (The Scream)” tablosunda birçok farklı tema ve renk kullanmıştır.

Genellikle İskandinav köklerinden ve kendi azap çeken ruhundan ilham almıştır. Aslında en ünlü eseri “Çığlık (The Scream)” ile bizlere ‘manzara boyunca yankılanan renk dalgalarına çevrilmiş eziyetli bir çığlığı’ göstermektedir.

Şimdi isterseniz, Munch ‘un duygu dolu sanat eseri “Çığlık (The Scream)” hakkında az bilinen gerçeklere hep birlikte göz atalım.

Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Çığlık (The Scream) – Edvard Munch | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

1- Resimdeki Figür Kim?

Sanat tarihçileri, resimdeki figürün, 1889’da Paris ‘teki Dünya Fuarı ‘nda sergilenen Perulu Mumya ile önemli bir benzerliği olduğunu belirtmişlerdir.

Munch ‘ın ana amacının, iç duyguları dışsal bir form aracılığıyla sergilemek istemesinden dolayı bu figürü tabloya aktardığı düşünülmektedir.

2- ‘Çığlık’ Tablosu Ne Zaman ve Nerede Yapıldı?

‘Çığlık’ eseri ilk ortaya çıktığından beri, bilim insanları bu resmin tam olarak ne zaman ve nerede tasvir edildiğini belirlemeye çalıştılar.

Tabi ki bu resmin ne zaman ve nerede yapıldığı ile ilgili çeşitli varsayımlar mevcut.

Bunlardan biri -doğal olmayan pastel renkler nedeniyle, Endonezya’da meydana gelen Krakatoa volkanik patlamasından kaynaklanan volkanik tozu tasvir etmektedir. Bu varsayım, bu patlama gerçekleştiğinde gökyüzünün renginin ne kadar canlı hale geldiği ve birkaç ay boyunca her yerde bu muhteşem gün batımı renginin oluşmasından dolayı yapılmıştır.

1883 yılında Endonezya bağlı Krakatoa Adasında, ada ile aynı isimdeki Krakatoa yanardağın patlamasına ilişkin temsili bir çizim. (36.000 ‘den fazla insan hayatını kaybetmiş ve dünya iklimi bu patlamadan uzun süre etkilenmiştir.) | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

Edvard Munch, genel olarak belki de bildiği en iyi konu olan ızdıraptan yararlanarak eserler üretiyordu. 1893 yılında en bilinen eseri olan ‘Çığlık’ üzerine çalışmalara başladı.

Birkaç yıl önce anı defterine Kristiania ’da ki bir yürüyüşünden aklında olanları şöyle yazmıştır.

“İki arkadaşımla birlikte yolda yürüdüm – güneş battı. Birden gökyüzü kan rengi oldu- ve bir hüzün soluğu hissettim. Durdum. Çite dayandım. Bitkindim. Fiyordun üzerindeki bulutlar pis kokulu kan damlatıyordu. Arkadaşlarım yola devam etti, ama ben, göğsümde açık bir yarayla, titreyerek oracıkta kaldım. Doğanın içinden kocaman olağan dışı bir çığlığın geçtiğini duydum.”

3- Çığlık Tablosunun İki Kez Çalındığını Biliyor Muydunuz?

İlk olarak 1994 yılında hırsızların bir pencereden Oslo’daki Ulusal Galeri’ye girip resimle birlikte kaçmasıyla çalındı. Neyse ki 3 ay içinde bulundu ve galeriye geri döndü.

İlginizi Çekebilir: Dünyanın En İyi 10 Sanat Galerisini Öğrenmek İster Misiniz?

İlk hırsızlık olayından on yıl sonra, silahlı hırsızlar bu sefer 2004 yılında Munch Müzesi’ne girdi ve Munch’ın Çığlık tablosunun farklı bir versiyonunu çaldı. Bununla birlikte, Munch’ın Madonna’sını da çaldılar. İkisi de 2 yıl kayıp kaldı ve insanlar zarar gördüğünü veya imha edildiğini düşünmeye başladı.

Madonna (1895-1902) – Edvard Munch | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

Eserler müzeye iade edildikten sonra, sonraki koruma süreci sanat severleri pek mutlu etmedi.

4- Deneysel Bir Çalışma: Çığlık

Bu resim, Munch’ın yarı otobiyografisi olarak kabul edilmektedir ve bir değil, 2 değil tam 4 şekilde bu resmi boyamıştır!

Edvard Munch Çığlık Eserini 4 Farklı Formda Boyamıştır. | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

Bu 4 form, yağlı boya, tempera, karton üzerine pastel ve bu serinin başka bir tempera resmiydi. Ayrıca 1895 yılında litografik bir versiyon da yarattı.

Resmin 4 farklı versiyonunu yapmış olması, Edvard Munch ‘ın var olan imkanlarla deney yapma yeteneğini gözler önüne sermektedir.

5- Tablodaki Figür Aslında Çığlık Atmıyor!

Resimdeki figür çığlık atmamakta aksine etraflarındaki çığlıkları engellemeye çalışmaktadır.

Çığlık, bir görüntüye dönüşmeden önce metin olarak şekillenmiştir. 1892 yılında Munch, deneyimi görsel olarak tercüme etmiştir.

İlginç bir şekilde, Çığlık (The Scream) ‘ın pastel versiyonlarından birini sattığında, düzyazı şiirinin kısa bir versiyonunu çerçevenin önüne ekledi. Çığlık ‘ın litografik versiyonu şiirden Almanca kısa bir alıntıyla birlikte basıldı. Bununla birlikte, bu alıntı çoğu zaman kesilmiştir ve şu anda çok sayıda gösterimde eksiktir.

1928’de Munch, hayat boyu süren projesi The Frieze of Life üzerine bir kitapçıkta, Çığlık eserindeki metnin tamamını yayınladı. Ek olarak, Munch’ın yayınlanmamış notlarında ve günlüklerinde sekiz başka versiyonu daha bulunmaktadır. Bu nedenle, metnin Edvard Munch’ı resim kadar meşgul ettiğini varsayabiliriz.

The Frieze of Life – Edvard Munch | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Edvard Munch ‘ın eskiz defterlerinden: Sol Tarafta: Umutsuzluk(Despair), Çığlık (The Scream) metninin versiyonu ile. Karakalem ve yağlı boya, 1892 (tahmini) Sağ tarafta: El yazısı metin. “İki arkadaşla yol boyunca yürüyordum”. Suluboya, yaklaşık 1930. | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler. (Fotoğraf © Munchmuseet)

Munch eserin alt kısmına Almanca olarak “Doğanın içinden kocaman olağan dışı bir çığlığın geçtiğini duydum.” yazmıştır. Bu nedenle resmin orijinal adının “Doğanın Çığlığı” olması gerekiyordu. Fakat ‘Çığlık’ (The Scream) olarak adlandırılmıştır.

6- Çığlık Eseri Müzede Sergilenirken Bilimsel Çalışmalar Işığında Korunuyor!

Çığlık (The Scream) emsalsiz bir sanat eseri, ancak versiyonlarının her biri son derece savunmasız durumda diyebiliriz.

Tüm boyanmış, çizilmiş veya basılmış eserler de olduğu gibi, Çığlık (The Scream) da karanlıkta ve iklim kontrollü depoda tutulmadığında er ya da geç olumsuz etkilenebilecek görece dengesiz malzemeler içermektedir.

Bu durum müzeler için çelişkili bir durum ortaya çıkmaktadır. Bir yandan Munch’ın en ikonik sanat eserlerini sergilemek ve paylaşmakta, diğer yandan da onları gelecek nesiller için korumak zorundalar.

Munch Müzesi | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler (Fotoğraf:Tomasz Łojewski)

Munch Müzesi tarafından tüm Çığlık (The Scream) sürümlerinin malzeme özelliklerine ilişkin titiz bilimsel araştırmalara dayanarak, hiçbir sürümün aşırı pozlanmamasını, zarar görmemesini sağlayan hassas bir şekilde dengelenmiş bir rotasyon sistemi geliştirilmiştir.

7- O Artık Bir Emoji!

Bu resmin güçlü ifadesi artık bir emoji olarak da günlük hayatımıza girmiştir.

Günlük hayatta sıkça kullandığımız Çığlık (The Scream) eserinin emojisi | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

Emojiye dönüştürülmüş bir kaç eserden biridir.

İkinci Dünya Savaşı yıllarında propaganda için J. Howard Miller tarafından çizilen We Can Do It! (Yapabiliriz!) posteri, birlikten güç doğduğunu ve azmin zaferini sembolize etmektedir. Yetmiş yıldır kullanılan bu güç simgesi, emojiler arasında da sık kullanılanlardan biridir. | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Bilmeniz Gerekenler

8-  Edvard Munch ‘ın Çığlık Eserinin Pop Sanatındaki Yeri

Bu resim zamanla bir simge haline gelmiş ve aynı zamanda bir ‘mem‘ ‘e dönüşmüştür.

Her zaman insanları büyülemiş ve büyülemeye devam etmektedir. Aynı zamanda özellikle Batı’nın görsel kültürünü de çok etkilemiştir!

Andy Warhol gibi dünyaca ünlü pop sanatçıları tarafından pop sanatında kullanılmış ve Manga’da da yer almıştır.

İngiliz sanatçı Peter Brookes, bu eseri  görüntü olarak bile kullanmış ve 2017 ‘de The Times’da buna dayalı bir çizim yayımlamıştır.

Peter Brookes ‘un 21 Ocak 2017 tarihinde The Times’ da yayımlanan karikatürü | Edvard Munch ‘un Çığlık Tablosu Hakkında Az Bilinen Gerçekler

İlginizi Çekebilir: Çağdaş Sanat Bir Kandırmaca Mı?

Çığlık (The Scream), bugün hala dünyanın en ünlü eserlerinden biri olarak görünmektedir, Esere baktığımızda; kimilerinin içsel çığlığını dışavurmakta, kimilerinin ise sessiz çığlığının sesi olmak da… Belki de bazılarımızın haksızlığa karşı çığlığını simgelemektedir. Öylesine derin, çaresiz ve can yakıcı…

Kaynaklar:

• https://www.radartmedia.com/post/10-lesser-known-facts-about-the-painting-scream-by-edvard-munch
• https://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/krakatoa-yanardagi-felaketi-1883-399
• https://artsandculture.google.com/asset/madonna/mQEMUGMS-T5Zlw?hl=tr
• https://www.munchmuseet.no/en/the-collection/5-things-you-should-know-about-the-scream/
• https://www.oggusto.com/sanat/eser-ve-muze-incelemeleri/emojilere-ilham-veren-tablolar
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Mem